Lekcja 12

Temat: Otoczenie przedsiębiorstwa.

Otoczenie przedsiębiorstwa, otoczenie organizacji - całokształt zjawisk, procesów i instytucji kształtujących jego stosunki wymienne, możliwości sprzedaży, zakresy działania i perspektywy rozwojowe.

I. Otoczenie bezpośrednie (dalsze), polityczno – prawne, socjalno – kulturowe, ekonomiczne, techniczne.
II. Otoczenie pośrednie (bliższe), rynek pracy, zbytu, zaopatrzenia, finansowy.

Z bezpośrednim otoczeniem finansowym wiąże się nie tylko system kredytowania czy obrotu giełdowego, ale także system podatkowy, obejmujące świadczenia pieniężne, nie będące ekwiwalentem z tytułów określonych szczególnych świadczeń, a służące w znacznym stopniu uzyskaniu przez państwo wpływów. Dalszym elementem otoczenia społeczno – gospodarczego jest otoczenie prawne, czyli system regulacji prawnej, warunkujące prowadzenie przez przedsiębiorstwa działalności wobec świata zewnętrznego jak i regulując wewnętrzny system zasad, norm, przepisów, regulaminów i itp. w przedsiębiorstwie, czyli jego wewnętrzny ład społeczny, prawny, organizacyjny. A więc  system  prawny  państwa  reguluje  nie  tylko stosunki  między  jednostkami  gospodarczymi a urzędami i ważniejszymi instytucjami oraz klientami w otoczeniu społeczno– gospodarczego przedsiębiorstwa, ale również wpływa na ten układ. 

Otoczenie bliższe - konkurencyjne: klienci, dostawcy, banki inne konkurencyjne przedsiębiorstwa, istniejące i potencjalne, substytuty, inne produkty wchodzące na rynek. 

Otoczenie dalsze makrootoczenie - demograficzne, prawne, technologiczne, stosunki międzynarodowe nasze umiejscowienie, technologiczne, społeczne, polityczne, ekonomiczne.

Analiza otoczenia

Z pewnym uproszczeniem, do otoczenia zalicza się wszystkie te czynniki, które są niezależne od przedsiębiorstwa

Analiza otoczenia dalszego

Otoczenie dalsze (globalne) zawiera ogólne, wzajemnie powiązane czynniki i systemy oddziaływujące raczej pośrednio na domenę (przedsiębiorstwo). Otoczenie bliższe z kolei zawiera czynniki oddziaływujące bezpośrednio. Trzeba jednak podkreślić, że granice między obydwoma częściami otoczenia są bardzo trudno uchwytne. 

Analiza otoczenia bliższego

Przy analizie otoczenia bliższego badane są takie elementy jak:  
Potencjalni konkurenci - zagrożenie ze strony nowych oferentów zależy przede wszystkim od wysokości barier rynkowych, w tym głównie od: minimalnej wielkości zakładu, zapotrzebowania na kapitał, dostępu do dróg zbytu i lojalności nabywców.

Dostawcy - odgrywają podstawową rolę w analizie strategicznej domeny; punktem wyjścia do analizy dostawców jest określenie tzw. „siły negocjacyjnej dostawców”, która zależy m.in. od: stopnia koncentracji dostawców (jeden dostawca – wielu dostawców), stopnia standaryzacji, groźby integracji wprzód.

Odbiorcy - ich analiza jest analogiczna do analizy dostawców, ale z odwrotnego punktu widzenia.

Produkty substytucyjne (zastępcze) - są to wyroby z innych rynków, które mogą zaspokajać te same potrzeby,  co  oferowany  wyrób;  substytuty  zazwyczaj  wyznaczają  górną  granicę  ceny i ograniczają pole manewru dla cen danego rynku i to tym silniej, im bardziej elastyczny jest popyt.

Konkurencja w sektorze - rywalizacja wśród konkurentów zależy od stopnia nasycenia rynku oraz wysokości barier wypadnięcia z rynku; te ostatnie wyznaczone są np. kosztami demontażu, przeprowadzki, kar umownych itp. Stosunki przemysłowe i państwo jako czynnik konkurencji, np. kontrola cen na sprzedawane towary, ograniczenia importowo - eksportowe, regulacje prawne między pracodawcą i pracobiorcą.